Các quan chức Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đã bỏ phiếu để tăng lãi suất cơ bản thêm ba phần tư điểm phần trăm (+0.75%) và báo hiệu thêm bốn lần tăng lãi suất mạnh hơn nữa từ đây đến cuối năm 2022 để chống lại lạm phát đang ở mức cao nhất trong vòng 40 năm qua (+8,6% n/n trong T5/2022). Bên cạnh đó, trong các dự báo kinh tế được FED đưa ra, nhà hoạch định chính sách của FED dự kiến sẽ tăng lãi suất cơ bản trung bình vào năm 2022 lên 3,4% (so với 1,9% vào T3/2022) và đề xuất tăng thêm tổng cộng 1,75% chia cho bốn đợt họp FOMC sắp tới của năm 2022. Ngoài ra, trong phần dự báo kinh tế của FED cũng dự kiến nền kinh tế Mỹ sẽ chỉ tăng trưởng 1,7% n/n trong năm 2022 (so với dự báo +2,8%n/n vào T3/2022) và giá cả, được đo bằng chi tiêu tiêu dùng cá nhân (PCE), sẽ tăng 5,2% trong năm 2022 (nhanh hơn mức tăng 4,3% dự báo vào T3/2022).

Bên cạnh đó, FED công bố chương trình Thắt chặt định lượng (QT) trong cuộc họp FOMC vào ngày 4-5/5/2022, FED sẽ bắt đầu thu hẹp bảng cân đối của mình vào T6/2022 với tốc độ cắt giảm hàng tháng tổng cộng 47,5 tỷ USD (30 tỷ USD mỗi tháng đối với trái phiếu kho bạc và 17,5 tỷ USD đối với trái phiếu nợ và chứng khoán được bảo đảm bằng thế chấp) và tăng tốc độ thu hẹp sau ba tháng lên 95 tỷ USD (60 tỷ USD mỗi tháng đối với trái phiếu kho bạc và 35 tỷ USD đối với trái phiếu nợ và chứng khoán được bảo đảm bằng thế chấp). Với kế hoạch này, FED dự kiến sẽ loại bỏ khoảng 400 tỷ USD (giảm khoảng 10% so với hơn 4,6 nghìn tỷ USD giá trị tăng thêm của bảng cân đối kế toán của FED trong thời gian từ T3/2020 đến T5/2022) ra khỏi bảng cân đối kế toán vào cuối năm 2022. Ngoài ra, ECB cũng có kế hoạch theo chân FED với chương trình Thắt chặt định lượng của mình và cũng báo hiệu sẽ tăng lãi suất thêm nửa điểm phần trăm (+0.5%) vào T7/2022.

Theo quan điểm của chúng tôi, lạm phát gần đây là do

(1) lạm phát có nguyên nhân từ tiền tệ do cung tiền của các quốc gia tăng liên tục trong giai đoạn 2020-2021;

(2) lạm phát cầu kéo gây ra bởi chính sách tài khóa và tiền tệ mở rộng trong thời gian đại dịch COVID-19;

(3) lạm phát chi phí đẩy do cú sốc về nguồn cung (chiến tranh địa chính trị giữa Nga & Ukraine và chiến lược không-ca-COVID-19 của Trung Quốc), gây ra gián đoạn chuỗi cung ứng, giá năng lượng và thực phẩm tăng cao và số lượng lao động it đi trong thị trường lao động đang vận hành sôi động lại sau đại dịch COVID-19; và

(4) kỳ vọng lạm phát ở đó người dân và doanh nghiệp kỳ vọng giá cao hơn trong tương lai và họ chuyển kỳ vọng này vào việc đàm phán tiền lương và các hợp đồng dẫn đến lạm phát sẽ tăng cao hơn.

Khi các ngân hàng trung ương, như FED và ECB, tăng lãi suất và thực hiện chương trình thắt chặt định lượng để chống lạm phát, chúng tôi kỳ vọng các vấn đề (1), (2) và (3) sẽ được giải quyết, với việc tăng lãi suất sẽ giúp giảm cung tiền; kiềm chế nhu cầu & tiêu dùng tăng cao trong khi chờ những vấn đề từ phía cung sớm được giải quyết. Tuy nhiên, những hành động trên sẽ không giúp giảm bớt (4) lạm phát chi phí đẩy và việc tăng lãi suất quá cao & quá nhanh cũng có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế hoặc đẩy các nền kinh tế rơi vào suy thoái. Theo Joseph Stiglitz, một giáo sư đoạt giải nobel từ Đại học Columbia, “việc tăng lãi suất sẽ không giải quyết được vấn đề lạm phát. Nó sẽ không giúp tạo ra nhiều thức ăn hơn. Nó sẽ chỉ gây khó khăn hơn vì bạn sẽ không thể đầu tư” (“raising interest rates is not going to solve the problem of inflation. It’s not going to create more food. It’s going to make it more difficult because you aren’t going be able to make the investments.” ) Vì vậy, chúng tôi cho rằng các ngân hàng trung ương (NHTW), đặc biệt là FED, phải hết sức thận trọng với kế hoạch tăng lãi suất mới có phần mạnh mẽ hơn trước (FED hiện dự kiến sẽ đưa ra một lộ trình tăng lãi suất nhanh và cao hơn nhiều so với dự báo trước đó vào T3/2022, với việc FED có ý định nâng FFR tổng cộng 1,75% trong bốn cuộc họp FOMC từ giờ tới cuối năm 2022). Các NHTW cần có sự cân bằng giữa việc kiềm chế lạm phát và làm chậm đà tăng trưởng của nền kinh tế để tránh “hạ cánh cứng” cho nền kinh tế của họ. Ngoài ra, các chính phủ và các nhà hoạch định chính sách, đặc biệt là ở Mỹ, nên tập trung giải quyết các vấn đề liên quan đến các cú sốc nguồn cung hiện nay (gây ra bởi chiến tranh địa chính trị giữa Nga & Ukraine và chiến lược không-ca-COVID-19 của Trung Quốc) bằng cách sớm bình thường hóa chuỗi cung ứng và làm hạ nhiệt giá năng lượng & giá thực phẩm đang cao, những việc mà tăng lãi suất không thể giải quyết được.